Krwotok wewnętrzny to wylew krwi z naczyń krwionośnych do zamkniętych przestrzeni lub jam ciała. Krew nie ma ujścia poza organizm i gromadzi się tam, gdzie znajduje wolną przestrzeń. Jego rozpoznanie jest utrudnione ze względu na brak widocznej rany. Jest to stan niezwykle niebezpieczny, prowadzący do wstrząsu hipowolemicznego.
Przyczyny krwotoku wewnętrznego
Do tego rodzaju krwawienia może dochodzić z różnych, nie zawsze oczywistych przyczyn. Najczęstszą jest oczywiście uraz, w trakcie którego dochodzi do uszkodzenia organów lub innych struktur, złamań zamkniętych, przerwania ciągłości naczyń krwionośnych itd. Inne przyczyny krwotoków wewnętrznych to m.in.:
- pęknięty wrzód żołądka lub dwunastnicy,
- hemofilia i zaburzenia krzepnięcia,
- nowotwory,
- żylaki przełyku,
- długotrwałe przyjmowanie leków sterydowych,
- alkoholizm.
Objawy krwotoku wewnętrznego
Krwotok wewnętrzny może być trudny do rozpoznania przez osobę niemedyczną, jednak istnieje szereg objawów, które mogą na to wskazywać: znaczne osłabienie, przyspieszone albo słabo wyczuwalne tętno, wzmożone pragnienie, wewnętrzny niepokój, bladość skóry, zimne poty, mroczki przed oczami, omdlenie.
Z reguły utrata krwi poniżej 10% (ok. 500 ml) nie powoduje poważnych skutków, a gdy nie przekracza 1/3 objętości, organizm potrafi sam sobie ją wyrównać. Jednak w przypadku krwotoku wewnętrznego należy pamiętać o tym, że:
- Krew gromadzi się w tkankach, mogąc powodować ucisk na nie, co może być bardzo niebezpieczne.
- W przypadku krwawienia w mózgu już niewielka ilość krwi poza łożyskiem może spowodować zagrożenie życia.
- Tworzą się skrzepy.
- Krwotok wewnętrzny jest trudny do opanowania, a ilość wynaczynionej krwi będzie się ciągle powiększać, prowadząc do wstrząsu.
Przy znacznej hipowolemii, gdy utrata krwi przekracza zdolności kompensacyjne ustroju, objawami krwawienia są: tachykardia (częstoskurcz, czyli zaburzenie rytmu pracy serca), słabo wyczuwalne tętno, spadek ciśnienia tętniczego, zaburzenia świadomości, bezmocz, pobudzenie. Podczas krwotoku wewnętrznego skóra po nacisku charakteryzuje się wydłużonym zblednięciem.
W przypadku utraty krwi powyżej 40% (ok. 2000 ml) akcja serca wynosi powyżej 140 uderzeń na minutę, ciśnienie tętnicze poniżej 60 mmHg, oddech nawet do 30-40 na minutę, skóra jest blada oraz zimna, pacjent jest splątany i może zapaść w letarg. Dalsza utrata krwi prowadzi do śmierci.
Oprócz objawów ogólnych wstrząsu obserwowane mogą być też objawy miejscowe spowodowane gromadzeniem się krwi. Jeżeli krew zbiera się w jamie brzusznej lub miednicy, będziemy obserwowali twardy deskowaty brzuch, któremu będzie towarzyszył ból. Krwawienie do jamy czaszki wywoła wyraźne objawy neurologiczne, a krew gromadząca się w mięśniach, będzie powodowała widoczne obrzęki i ból.
Rokowanie w przypadku krwotoku wewnętrznego
Niestety w ramach pierwszej pomocy postępowanie z osobą z krwotokiem wewnętrznym jest ograniczone przede wszystkim do wczesnego wezwania pomocy i kontroli czynności życiowych. Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji przeciwwstrząsowej lub bocznej bezpiecznej i zapewnić mu komfort termiczny. Zatamowanie krwawienia jest niemożliwe poza warunkami szpitalnymi, ale hipowolemia jest jedną z odwracalnych przyczyn zatrzymania krążenia. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia (NZK), zasada 4H i 4T. Dlatego szybkie udzielenie pomocy oraz wezwanie Zespołu Ratownictwa Medycznego ma kluczowe znaczenie.
