Zatrucia substancjami chemicznymi należą do bardzo niebezpiecznych wypadków, często o dramatycznym przebiegu. Istnieje wiele substancji działających toksycznie na organizm, część z nich znajduje się w każdym domu – są to na przykład środki czystości, leki czy inne substancje. Taka substancja, trafiając do przewodu pokarmowego, powoduje zatrucie. Jak postępować w takim wypadku?

Do jakich zatruć substancją chemiczną dochodzi najczęściej?

W sytuacjach codziennych najczęstszymi zatruciami są te, gdy substancja chemiczna zostanie przypadkowo połknięta. Dotyczy to przeważnie dzieci, które nieświadome niebezpieczeństwa mogą wypić płyn z niezabezpieczonej butelki. Może się tak zdarzyć na przykład w przypadku różnego rodzaju płynów czyszczących.

Dramatyczne sytuacje notowane są w przypadku spożycia środków żrących i toksycznych np. Kreta. Również dorośli nie są zupełnie wolni od tego zagrożenia, gdyż zdarzają się wypadku wypicia trującego płynu przelanego do butelki po napoju. Dlatego podstawową zasadą bezpieczeństwa jest to, aby substancje chemiczne przechowywać wyłącznie w oryginalnych oraz oznakowanych butelkach i nigdy pod żadnym pozorem nie przelewać ich do nieoznaczonych pojemników.

Inne częste zatrucia substancjami chemicznymi to na przykład przyjęcie nieodpowiedniego leku lub jego przedawkowanie (przypadkowe lub celowe), czy wchłonięcie unoszących się w powietrzu oparów z lakierów, farb czy rozpuszczalników. Powszechne są także zatrucia tlenkiem węgla.

Do zatruć substancjami chemicznymi można zaliczyć również narkotyki, dopalacze i inne substancje odurzające, toksyny muchomora sromotnikowego oraz inne, występujące w naturze.

Jak widać przekrój substancji i sytuacji, w których może dojść do zatrucia, jest całkiem pokaźny. Warto więc wiedzieć, jak udzielić pierwszą pomoc osobie, u której podejrzewamy takie zatrucie.

Dowiedz się też, jak zachować się podczas zatrucia.

Pierwsza pomoc w zatruciach – postępowanie

Każdy przypadek zatrucia substancją chemiczną musi być leczony specjalistycznie w szpitalu, po wykonaniu badań toksykologicznych. Nie ma uniwersalnych, domowych sposobów na neutralizację zagrożenia, zwłaszcza że często nie wiadomo, co dokładnie stanowiło źródło zatrucia. Jeżeli to możliwe, należy zabezpieczyć do badań toksykologicznych substancję chemiczną, opakowanie lub treść wymiocin.

Jeżeli poszkodowany jest przytomny, a do zatrucia doszło substancjami chemicznymi o działaniu żrącym lub drażniącym, nie prowokuj wymiotów, gdyż może to narazić go na ponowne oparzenia dróg oddechowych i pokarmowych.

Dobrym rozwiązaniem jest wypłukanie jamy ustnej wodą, aby pozbyć się resztek substancji zalegającej w ustach. Możesz też podać poszkodowanemu wodę, którą powinien pić małymi łykami (jeżeli będzie w stanie), co może spowodować rozcieńczenie substancji chemicznej w żołądku. Nie należy jednak w próbować neutralizować substancji, podając inne płyny niż wodę.

W przypadku zatrucia oparami chemicznymi koniecznie należy przerwać ekspozycję na nie, zapewniając poszkodowanemu dostęp do świeżego powietrza. Narażenie na toksyczne opary będzie szkodliwe również dla ratownika, dlatego jeżeli unoszą się w pomieszczeniu, należy podjąć decyzję o ewakuacji.

Do czasu przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego oraz przekazania poszkodowanego kierownikowi zespołu, należy pozostać przy poszkodowanym i kontrolować czynności życiowe, a w przypadku zatrzymania krążenia podjąć resuscytację, nie zapominając o tym, że w tym przypadku również warto zadbać, by sprowadzić na miejsce zdarzenia automatyczny defibrylator zewnętrzny.

Zatrucia są jedną z odwracalnych przyczyn NZK. Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, należy postępować zgodnie z algorytmem BLS, wezwać pomoc i rozpocząć resuscytację, w przypadku oznak braku krążenia. Aby nie narażać się na ekspozycję substancją trującą, podczas resuscytacji można ograniczyć się do ucisków klatki piersiowej.

AED w okolicy baner