Każdy z nas spotyka się w sytuacjach dnia codziennego z substancjami trującymi, potencjalnie groźnymi. Warto zastanowić się, czy wiedzielibyśmy, w jaki sposób pomóc osobie narażonej na ich działanie. Jakich informacji poszukiwać, by upewnić się, że profesjonalna pomoc podczas zatrucia zostanie udzielona jak najszybciej i jak najskuteczniej? W jaki sposób dbać o bezpieczeństwo własne?
W jaki sposób trucizna wnika do naszego organizmu?
Truciznę możemy zdefiniować jako substancję, która drażni, niszczy bądź zaburza funkcje tkanek naszego ciała.
Ekspozycja na środki potencjalnie niebezpieczne może mieć miejsce na cztery różne sposoby. Substancję trującą możemy przyjąć wraz z pokarmem i połknąć. Trucizna w postaci gazu może zostać zaabsorbowana poprzez inhalację. Niektóre trucizny mogą zostać wstrzyknięte do organizmu – zarówno intencjonalnie, jak i wbrew naszej woli. Środki zaś, z którymi kontakt ma nasza skóra, mogą zostać przez nią wchłonięte.
Jakich informacji poszukiwać w sytuacji zatrucia?
W sytuacji, w której podejrzewamy, iż osoba poszkodowana miała kontakt z substancjami toksycznymi – niezależnie od tego, jaką drogą wniknęły one do organizmu – musimy pamiętać o bezpieczeństwie własnym! Zwłaszcza w przypadku zatruć drogą oddechową. Zawsze pamiętajmy, że istnieje duża grupa toksycznych gazów, których nie jesteśmy w stanie zobaczyć bądź wyczuć w powietrzu. Upewnijmy się więc, iż ewakuacja osoby poszkodowanej nie zagrozi naszemu zdrowiu i życiu. Jeśli istnieją jakiekolwiek wątpliwości, zaczekajmy aż profesjonalna pomoc dotrze na miejsce zdarzenia.
Jeśli to możliwe, powinniśmy usunąć źródło trucizny, wezwać pomoc oraz w zależności od stanu poszkodowanego zapewnić mu komfort psychiczny. Gdy jest nieprzytomny – ułożyć w pozycji bezpiecznej lub rozpocząć proces resuscytacji krążeniowo-oddechowej, jeśli stan poszkodowanego tego wymaga. Jeśli jesteśmy w stanie, powinniśmy poszukiwać informacji na temat rodzaju substancji toksycznej, dawki przyjętej przez osobę poszkodowaną, drogi przyjęcia trucizny oraz momentu, w którym substancja toksyczna mogła zostać przyjęta. Pamiętajmy też, że informacje udzielane nam przez osobę poszkodowaną mogą nie być wiarygodne, szczególnie w sytuacji, w której substancje toksyczne zostały przyjęte w celach samookaleczenia bądź w celach samobójczych.
Gdy substancja wnika przez skórę…
W przypadku zatrucia spowodowanego wniknięciem substancji poprzez skórę osoby poszkodowanej upewnijmy się, że sami jesteśmy odpowiednio zabezpieczeni. PAMIĘTAJMY O RĘKAWICZKACH! Następnie powinniśmy usunąć zanieczyszczoną odzież osoby poszkodowanej oraz przemyć dużą ilością wody obszary mogące wciąż pozostawać w kontakcie z substancją toksyczną.
Iniekcje
W przypadku poszkodowanego, który zatruty został drogą iniekcji, musimy pamiętać, iż istnieje duże prawdopodobieństwo, że uczynione zostało to intencjonalnie w celu rekreacyjnym bądź z powodu uzależnienia. Bardzo prawdopodobne jest, iż efekty wstrzyknięcia substancji będą widoczne bardzo szybko – starajmy się udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy, pamiętając o bezpieczeństwie własnym. Osoby pod wpływem iniekcji dożylnych mogą stać się agresywne. Należy też brać pod uwagę, iż regularni użytkownicy substancji dostarczanych drogą iniekcyjną znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zarażenia chorobą zakaźną.
Pierwsza pomoc w tej sytuacji ogranicza się głównie do wezwania pomocy oraz zapewnienia bezpieczeństwa poszkodowanemu.
Inhalacja substancji
Zatrucie drogą oddechową bardzo często nie jest natychmiastowo widoczne – pamiętajmy o bezpieczeństwie własnym w sytuacji ewakuowania poszkodowanego z obszaru zagrożonego. Jak najszybciej wezwijmy pomoc i jeśli to możliwe, zabierzmy osobę poszkodowaną na świeże powietrze, z dala od źródła trującego gazu.
Gdy poszkodowany połyka substancję trującą…
Zatrucia spowodowane połknięciem substancji trującej są zdecydowanie największą grupą. Mogą być przypadkowe bądź intencjonalne – w celach samookaleczenia bądź w celach samobójczych. Badania wykazały bowiem, że 1 na 4 wszystkich przypadków zatrucia związany jest z celami samobójczymi.
Najczęstszym objawem połknięcia substancji żrących będą poparzenia jamy ustnej, przełyku oraz żołądka. Należy pamiętać o dużym ryzyku wystąpienia zaburzeń oddechowych oraz zachęcić poszkodowanego do przepłukania jamy ustnej wodą oraz przemycia warg. Należy zachęcić osobę poszkodowaną do popijania niewielkich łyków wody od czasu do czasu, co pozwoli rozcieńczyć substancję już znajdującą się w żołądku. W żadnym wypadku nie należy prowokować wymiotów, ze względu na ryzyko wtórnego poparzenia drogi pokarmowej, jamy ustnej oraz żołądka!
Jak zachować się podczas zatrucia?
Bardzo ważnym czynnikiem jest czas – pamiętajmy więc o natychmiastowym wezwaniu pomocy oraz zapewnieniu poszkodowanemu wsparcia psychicznego.
Niezależnie od rodzaju zatrucia pamiętajmy o własnym bezpieczeństwie, by przypadkowo nie stać się kolejnym pacjentem dla wykwalifikowanych służb. Wielu substancji nie jesteśmy w stanie wyczuć bądź zobaczyć, załóżmy więc zawsze, że stanowią potencjalne zagrożenie dla nas samych!
