Zasady udzielania pierwszej pomocy u niemowląt i dzieci różnią się od procedur postępowania stosowanych u osób dorosłych. Maluchy ulegają najczęściej innym urazom niż dorośli, a dodatkowo – inne są u nich przyczyny sytuacji prowadzących do nagłego zagrożenia stanu zdrowia.
Pierwsza pomoc u niemowląt i u dzieci – kiedy może być niezbędna?
Do najczęstszych wypadków, podczas których może nastąpić nagłe zatrzymanie krążenia, dochodzi u dzieci w wyniku przyduszenia, zadławienia czy tonięcia. Wszystkie te stany wymagają szybkiego dotlenienia organizmu.
Szczególnie często u dzieci zdarzają się także poparzenia. Gorący czajnik, naczynia kuchenne czy zwykły kubek z herbatą mogą stać się prawdziwym zagrożeniem. Oparzenia w najmłodszych grupach wiekowych są szczególnie niebezpieczne, bo w wielu przypadkach poparzeniu ulega od razu duża część skóry i tkanki podskórnej oraz mięśni. To może niestety doprowadzić do wstrząsu, w przebiegu którego będziemy mieć do czynienia ze spadkiem ciśnienia krwi i tachykardią, czyli przyspieszoną pracą serca. Mogą pojawić się także dreszcze i zimne poty, a nawet utrata przytomności.
Zasady udzielania pierwszej pomocy u dzieci
Dzieci anatomicznie i fizjologicznie różnią się od osób dorosłych. Mają inne rozmiary i proporcje ciała, a to wymusza zmiany w sposobie postępowania podczas ratowania życia. Jak już wspomniano, dzieci najczęściej potrzebują pomocy, gdy mamy do czynienia z czynnikami oddechowymi, nie kardiologicznymi, jak to ma miejsce w przypadku dorosłych. Oznacza to, że wykonując procedurę resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zawsze rozpoczynamy od oddechów, a nie ucisków klatki piersiowej.
RKO u dzieci
Prawidłowo prowadzona resuscytacja powinna rozpocząć się od udrożnienia dróg oddechowych. W tym celu należy podłożyć pod górną część pleców dziecka np. zwinięty kocyk lub ręcznik albo odchylić głowę dziecka do tyłu. Następnie rozpoczynamy od 5 oddechów ratowniczych, a później wykonujemy 15 ucisków klatki piersiowej i 2 oddechy ratownicze. W dalszej kolejności należy powtarzać 15 ucisków i 2 oddechy aż do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.
Pomoc przy zadławieniach
Przy zadławieniach warto zachęcić dziecko do aktywnego kaszlu, aby oczyścić drogi oddechowe. Jeżeli nie jest to możliwe lub nie przynosi odpowiedniego skutku, u niemowląt wykonujemy 5 uderzeń w okolicę międzyłopatkową, a następnie 5 uciśnięć klatki piersiowej. U dzieci starszych również wykonujemy najpierw 5 uderzeń, a później 5 uciśnięć nadbrzusza.
Pierwsza pomoc przy oparzeniach
W przypadku oparzeń należy przede wszystkim usunąć czynnik termiczny, który spowodował oparzenie. Następnie konieczne jest schłodzenie miejsca oparzenia i zapewnienie dziecku profesjonalnej pomocy. W zależności od stanu zdrowia i dodatkowych powikłań należy wezwać zespół pogotowia ratunkowego lub samodzielnie zawieźć dziecko na pediatryczny szpitalny oddział ratunkowy.
Niebezpieczna gorączka
Nietypowym czynnikiem, który może być przyczyną zagrożenia zdrowia i życia u dzieci, jest gorączka. Szczególnie jeżeli rośnie bardzo szybko. Warto pamiętać, że gorączką u dzieci nazywamy temperaturę ciała ≥ 38°C.
Warto wiedzieć, że w przypadku podwyższonej temperatury ciała u dziecka, warto najpierw zastosować kilka kroków takich jak:
- Ubieraj dziecko lekko, aby się nie przegrzewało.
- Zadbaj o komfortowy chłód w pomieszczeniu.
- Zachęcaj dziecko do picia większej ilości płynów, aby zapobiec ewentualnemu odwodnieniu.
- Zachęcaj dziecko do odpoczynku, ale nie zmuszaj go do leżenia w łóżku, jeśli dziecko ogólnie dobrze się czuje i jest aktywne może się spokojnie bawić.
W przypadku gorączki możemy też ochładzać skórę dziecka przy pomocy okładów lub kąpieli:
- Zimne okłady najlepiej kłaść w tych miejscach, gdzie jest duży przepływ krwi, czyli na okolicę wątroby lub pachwin, spowoduje to, że organizm szybciej się schłodzi.
- Chłodna kąpiel również może być pomocna, należy jednak pamiętać, że temperatura wody powinna być tylko o 1-2 stopnie niższa niż temperatura ciała dziecka.
Przyjmuje się, że u dzieci do 3. miesiąca życia każdy przypadek wystąpienia gorączki powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
U dzieci między 3. a 6. miesiącem życia warto się skonsultować, jeżeli gorączka przekracza 38,5 stopni Celsjusza.
Dzieciom powyżej 6. miesiąca życia można podawać przez 3-5 dni leki przeciwgorączkowe i poczekać z konsultacją.
Do zbijania temperatury u dzieci stosuje się paracetamol lub ibuprofen, należy pamiętać aby dzieciom i nastolatkom nie podawać aspiryny!
Pamiętaj, każde dziecko, u którego oprócz gorączki występują inne objawy np. duszności, zmiany zachowania, znaczne osłabienie lub drgawki powinno być niezwłocznie zbadane przez lekarza.
