Odmrożenie to stan, w którym dochodzi do czasowego lub trwałego uszkodzenia skóry i innych tkanek w wyniku miejscowego zatrzymania krążenia krwi. Z tego artykułu dowiesz się, jakie czynniki mogą doprowadzić do powstawania odmrożeń, na jakie objawy należy zwrócić uwagę oraz przede wszystkim – jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku ich wystąpienia.
W jakich sytuacjach może dojść do odmrożenia?
Głównym czynnikiem powstawania odmrożeń jest działanie niskiej temperatury. Do okoliczności sprzyjających należą też wiatr i wysoka wilgotność. Silny wiatr obniża odczuwaną temperaturę, a przy wysokiej wilgotności organizm szybciej traci ciepło. To niestety oznacza, że w praktyce do odmrożeń może dojść również wtedy, gdy termometr pokazuje temperaturę do 6 stopni.
Szczególnie narażone na wystąpienie odmrożeń są osoby cierpiące na choroby układu krążenia i cukrzycę. Większe ryzyko pojawia się również u osób w podeszłym wieku, niedożywionych, przemęczonych oraz takich, które znajdują się pod wpływem alkoholu. Duże znaczenie ma także zbyt lekka lub krępująca i uciskająca odzież, przemoczone ubranie czy pozostawanie bez ruchu.
Objawy i stopnie odmrożenia
Odmrożeniu najczęściej ulegają palce u dłoni i stóp, a także uszy i nos. Dość częste są także odmrożenia policzków, kolan oraz ud. Tkanki te mogą zostać uszkodzone w różnym stopniu.
- Przy stopniu I możemy mieć do czynienia z bólem, świądem, pieczeniem oraz bladością lub sinoczerwonym kolorem skóry. Takie objawy oznaczają najczęściej tylko przejściowe zaburzenia krążenia krwi i lekkie odmrożenie.
- W przypadku stopnia II dochodzi do obrzęku, a na skórze pojawiają się pęcherze wypełnione płynem. Oznacza to, że uszkodzeniu uległy głębsze partie naskórka.
- Przy stopniu III skóra przybiera purpurowy odcień i obserwujemy pierwsze ogniska nieodwracalnej martwicy tkanek.
- Stopień IV, najcięższy, obejmuje pojawienie się głębokiej martwicy dotykającej całe części ciała, które potrafią ulegać samoistnej amputacji.
Jak udzielić pierwszej pomocy przy odmrożeniu?
Im szybciej zauważymy postępujące odmrożenie i zaczniemy udzielać pomocy, tym większa szansa na powrót do pełni zdrowia. Pierwsza pomoc przy odmrożeniu będzie polegać przede wszystkim na przywróceniu krążenia krwi do narażonych obszarów ciała. Jeżeli mamy taką możliwość, powinniśmy zacząć się ruszać i wejść do ciepłego pomieszczenia. Można także ogrzać kończyny ciepłym materiałem, optymalnie o temperaturze około 30 stopni. Ciepłe okłady można powtarzać – wtedy każdy kolejny powinien być cieplejszy. Nie można jednak przekraczać temperatury 40 stopni – osłabiona skóra może zostać uszkodzona także przez nadmierne gorąco. Przywróceniu krążenia sprzyja także ułożenie odmrożonych kończyn powyżej linii serca. Co ważne, jeżeli na skórze zaczynają pojawiać się pęcherze, czujemy ból lub czucie całkowicie zanikło – należy skontaktować się z lekarzem.
Czym jest odmrożenie, a czym wyziębienie?
Z odmrożeniami związane jest często także wyziębienie, czyli hipotermia. Mówimy o niej, gdy temperatura ciała spadnie poniżej 36,6 stopni. Co ważne, do odmrożenia może dojść nawet wtedy, gdy nie jesteśmy wyziębieni. Wystarczy, że zaledwie jedna część ciała będzie poddana działaniu zimna lub wiatru! Na temat pierwszej pomocy przy wystąpieniu hipotermii przeczytasz tutaj.
Jak zapobiegać odmrożeniom?
Aby zapobiec odmrożeniom, pamiętaj o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Ubieraj się odpowiednio do pogody, najlepiej warstwowo i dbaj o to, aby jak najszybciej zmienić przemoczoną odzież. Stosuj tłuste kremy ochronne na skórę twarzy i dłoni. Na mrozie staraj się ruszać, a zwłaszcza poruszać rękami i nogami, co poprawi krążenie krwi. W krytycznych sytuacjach, szczególnie jeżeli jesteś np. w wysokich górach, nie wahaj się skontaktować z GOPR-em – od tego może zależeć życie!
