Wielu ludzi wierzy, że nagłe zatrzymanie krążenia to problem, który dotyczy wyłącznie dorosłych bądź osób w podeszłym wieku. Niestety, dzieci, podobnie jak dorośli, mogą stać się ofiarami nagłego zatrzymania krążenia i zwykle występuje ono bez żadnych objawów alarmujących, że może się dziać coś złego.
Przyczyny nagłego zatrzymania krążenia u dzieci
U osób dorosłych do NZK dochodzi najczęściej z powodów kardiologicznych spowodowanych chorobami układu krążenia. Rzecz jasna, nie jest to jedyny, ale przeważający powód zatrzymania krążenia. U dzieci jest inaczej, ponieważ ich układ krążenia nie jest jeszcze obciążony, dlatego kardiologiczne czynniki NZK zdarzają się rzadko i wynikają z wrodzonych wad serca.
Najczęstszą przyczyną jest ostra niewydolność oddechowa, w efekcie której dochodzi do niedotlenienia i zatrzymania akcji serca. Niewydolność oddechowa u dziecka może być spowodowana wieloma czynnikami, np. obecnością ciała obcego w drogach oddechowych, podduszeniem, utopieniem lub podtopieniem, czy przypadkowym zadzierzgnięciem.
Oprócz przyczyn oddechowych do czynników mogących spowodować NZK u dziecka zalicza się też: ciężkie zaburzenia wodno-elektrolitowe, zatrucia lekami, toksynami, chemikaliami itd., urazy czy wstrząs (anafilaktyczny lub krwotoczny). Mimo wszystko to właśnie oddechowe przyczyny NZK są dominującym czynnikiem, i to właśnie dlatego duży nacisk kładzie się na konieczność wykonywania oddechów ratunkowych u dzieci, podczas gdy u dorosłych jest to czynność, którą w warunkach pierwszej pomocy można pominąć (jeżeli z jakichś przyczyn nie chcemy jej wykonywać).
Resuscytacja u dzieci
Możemy zastanawiać się, czy droga postępowania w przypadku dziecka z nagłym zatrzymaniem krążenia jest taka sama jak u dorosłych. Odpowiedź brzmi: tak, z kilkoma niewielkimi zmianami.
Gdy dojdzie do nagłego zatrzymania krążenia, liczy się każda sekunda – zarówno w przypadku dorosłego, jak i pediatrycznego pacjenta.
Jednakże u dziecka, po udrożnieniu dróg oddechowych i sprawdzeniu oddechu, gdy nadal go nie ma lub jest nieprawidłowy, należy wykonać 5 oddechów ratowniczych. W przypadku osób z kwalifikacjami ratownika, dysponujących sprzętem, należy zastosować maskę z workiem samorozprężalnym, najlepiej z tlenem.
Po wykonaniu 5 oddechów ratowniczych należy po raz kolejny sprawdzić oddech, a następnie, jeżeli nadal nie ma oznak czynności życiowych, podjąć resuscytację – 30 uciśnięć i 2 oddechy ratownicze. W przypadku bardziej doświadczonych ratowników zaleca się wykonywać naprzemiennie 15 uciśnięć i 2 oddechy. W razie braku możliwości prowadzenia wentylacji należy wykonywać ciągłe uciski klatki piersiowej.
U niemowląt preferowane jest uciskanie klatki piersiowej za pomocą dwóch kciuków, a u dzieci powyżej 1. roku życia zaleca się uciskanie jedną lub dwoma splecionymi dłońmi.
To są podstawowe różnice w prowadzeniu RKO u dzieci w stosunku do dorosłych. W celu odświeżenia podstawowych wiadomości na temat pierwszej pomocy u dziecka zachęcamy do ponownego przeczytania artykułu: „Pierwsza pomoc u dziecka – niektóre odmienności i podstawowe zasady resuscytacji” dostępnego na naszej stronie.
AED u dziecka – jak stosować?
Akcja ratunkowa dziecka z użyciem defibrylatora AED jest niemal identyczna jak w przypadku dorosłego. Istnieje jednak kilka różnic w postępowaniu, o których należy pamiętać, oraz zastosować, jeśli mamy taką możliwość.
Po pierwsze nowoczesne defibrylatory wyposażone są w dedykowany tryb pediatryczny. Jeśli więc znajdujemy się w sytuacji, w której ratujemy życie dziecka, a defibrylator, którego używamy, wyposażony jest w takowy – należy go użyć. Zmniejsza on bowiem dostarczaną energię elektryczną, dostosowując ją do organizmu małego pacjenta. Moduł „dziecko” można aktywować poprzez przesunięcie przełącznika lub przyciśnięcie przycisku oznaczonego jako tryb pediatryczny. Przykładami takich defibrylatorów AED z bardzo dobrze rozwiązanym trybem pediatrycznym są produkty firmy CU Medical z serii iPAD .
Istnieją również modele defibrylatorów AED, które mają nie mają trybu pediatrycznego (np. Zoll AED Plus), ale mają możliwość podłączenia elektrod pediatrycznych, o ile są na wyposażeniu AED – użycie ich spowoduje obniżenie dostarczanej energii. Jeżeli nie ma ani elektrod, ani trybu pediatrycznego i tak należy użyć AED.
Po drugie pamiętajmy też, że jeśli nasz pacjent jest bardzo małym dzieckiem (rozwodzenie się tu nad zalecanym wiekiem jest zbędne, zdarzają się bowiem nader postawne 4-latki, jak i bardzo niewielkie 8-latki), a jego klatka piersiowa jest niewielka, należy przykleić jedną z elektrod bezpośrednio nad mięśniem sercowym. Drugą natomiast na plecach dziecka, tak by serce znajdowało się między nimi. Na elektrodach z reguły znajduje się rysunek ilustrujący miejsce ich umieszczenia zarówno w przypadku mniejszych dzieci, jak i tych, u których jest możliwe umieszczenie elektrod jak u dorosłego.
Najważniejszą rzeczą jest jednak świadomość absolutnego braku przeciwwskazań co do użycia defibrylatora AED u dziecka. Konieczność dostarczenia szoku elektrycznego w przypadku pacjenta pediatrycznego jest rzadkością, może się jednak zdarzyć i musimy być tego świadomi.
Gdzie szukać AED?
Istnieje coraz więcej miejsc, w których znajduje się publicznie dostępne AED. Warto dowiedzieć się, czy w najbliższym sąsiedztwie znajduje się jakiś, bo może okazać się, że mamy go bardzo blisko miejsca zamieszkania. Na przykład z dużym prawdopodobieństwem znajdzie się w najbardziej uczęszczanych miejscach takich jak dworce, lotniska, galerie handlowe, czy budynki użyteczności publicznej. Warto też skorzystać z pomocy jednej z map AED lub aplikacji, które zawierają zgłoszone lokalizacje. Jest to najszybsza i najprostsza metoda, by w razie konieczności szybko znaleźć urządzenie.
Jeżeli chcesz, aby AED znalazło się w Twojej okolicy, sprawdź, jak to zrobić.
