Wielu ludzi wierzy, że nagłe zatrzymanie krążenia to problem, który dotyczy wyłącznie dorosłych bądź osób w podeszłym wieku. Niestety, dzieci, podobnie jak dorośli, mogą stać się ofiarami nagłego zatrzymania krążenia i zwykle występuje ono bez żadnych objawów alarmujących, że może się dziać coś złego.
Przyczyny nagłego zatrzymania krążenia u dzieci
U osób dorosłych do NZK dochodzi najczęściej z powodów kardiologicznych spowodowanych chorobami układu krążenia. Rzecz jasna, nie jest to jedyny, ale przeważający powód zatrzymania krążenia. U dzieci jest inaczej, ponieważ ich układ krążenia nie jest jeszcze obciążony, dlatego kardiologiczne czynniki NZK zdarzają się rzadko i wynikają z wrodzonych wad serca.
Najczęstszą przyczyną jest ostra niewydolność oddechowa, w efekcie której dochodzi do niedotlenienia i zatrzymania akcji serca. Niewydolność oddechowa u dziecka może być spowodowana wieloma czynnikami, np. obecnością ciała obcego w drogach oddechowych, podduszeniem, utopieniem lub podtopieniem, czy przypadkowym zadzierzgnięciem.
Oprócz przyczyn oddechowych do czynników mogących spowodować NZK u dziecka zalicza się też: ciężkie zaburzenia wodno-elektrolitowe, zatrucia lekami, toksynami, chemikaliami itd., urazy czy wstrząs (anafilaktyczny lub krwotoczny). Mimo wszystko to właśnie oddechowe przyczyny NZK są dominującym czynnikiem, i to właśnie dlatego duży nacisk kładzie się na konieczność wykonywania oddechów ratunkowych u dzieci, podczas gdy u dorosłych jest to czynność, którą w warunkach pierwszej pomocy można pominąć (jeżeli z jakichś przyczyn nie chcemy jej wykonywać).
Resuscytacja u dzieci
Możemy zastanawiać się, czy droga postępowania w przypadku dziecka z nagłym zatrzymaniem krążenia jest taka sama jak u dorosłych. Odpowiedź brzmi: tak, z kilkoma niewielkimi zmianami.
Gdy dojdzie do nagłego zatrzymania krążenia, liczy się każda sekunda – zarówno w przypadku dorosłego, jak i pediatrycznego pacjenta.
Jednakże u dziecka, po udrożnieniu dróg oddechowych i sprawdzeniu oddechu, gdy nadal go nie ma lub jest nieprawidłowy, należy wykonać 5 oddechów ratowniczych. W przypadku osób z kwalifikacjami ratownika, dysponujących sprzętem, należy zastosować maskę z workiem samorozprężalnym, najlepiej z tlenem.
Po wykonaniu 5 oddechów ratowniczych należy po raz kolejny sprawdzić oddech, a następnie, jeżeli nadal nie ma oznak czynności życiowych, podjąć resuscytację – 30 uciśnięć i 2 oddechy ratownicze. W przypadku bardziej doświadczonych ratowników zaleca się wykonywać naprzemiennie 15 uciśnięć i 2 oddechy. W razie braku możliwości prowadzenia wentylacji należy wykonywać ciągłe uciski klatki piersiowej.
U niemowląt preferowane jest uciskanie klatki piersiowej za pomocą dwóch kciuków, a u dzieci powyżej 1. roku życia zaleca się uciskanie jedną lub dwoma splecionymi dłońmi.
To są podstawowe różnice w prowadzeniu RKO u dzieci w stosunku do dorosłych. W celu odświeżenia podstawowych wiadomości na temat pierwszej pomocy u dziecka zachęcamy do ponownego przeczytania artykułu: „Pierwsza pomoc u dziecka – niektóre odmienności i podstawowe zasady resuscytacji” dostępnego na naszej stronie.
AED u dziecka – jak stosować?
Akcja ratunkowa dziecka z użyciem defibrylatora AED jest niemal identyczna jak w przypadku dorosłego. Istnieje jednak kilka różnic w postępowaniu, o których należy pamiętać, oraz zastosować, jeśli mamy taką możliwość.
Po pierwsze nowoczesne defibrylatory wyposażone są w dedykowany tryb pediatryczny. Jeśli więc znajdujemy się w sytuacji, w której ratujemy życie dziecka, a defibrylator, którego używamy, wyposażony jest w takowy – należy go użyć. Zmniejsza on bowiem dostarczaną energię elektryczną, dostosowując ją do organizmu małego pacjenta. Przykładami takich defibrylatorów AED z trybem pediatrycznym są modele Nihon Kohden Cardiolife AED-3100, czy też iPAD SP1 . Oba mają moduł pediatryczny, który można aktywować poprzez proste przełączenie w odpowiedni tryb.
Istnieją również starsze modele defibrylatorów AED, które mają możliwość podłączenia elektrody pediatryczne, o ile są na wyposażeniu AED – użycie ich spowoduje obniżenie dostarczanej energii. Jeżeli nie ma ani elektrod, ani trybu pediatrycznego i tak należy użyć AED.
Po drugie pamiętajmy też, że jeśli nasz pacjent jest bardzo małym dzieckiem (rozwodzenie się tu nad zalecanym wiekiem jest zbędne, zdarzają się bowiem nader postawne 4-latki, jak i bardzo niewielkie 8-latki), a jego klatka piersiowa jest niewielka, należy przykleić jedną z elektrod bezpośrednio nad mięśniem sercowym. Drugą natomiast na plecach dziecka, tak by serce znajdowało się między nimi. Na elektrodach z reguły znajduje się rysunek ilustrujący miejsce ich umieszczenia zarówno w przypadku mniejszych dzieci, jak i tych, u których jest możliwe umieszczenie elektrod jak u dorosłego.
Najważniejszą rzeczą jest jednak świadomość absolutnego braku przeciwwskazań co do użycia defibrylatora AED u dziecka. Konieczność dostarczenia szoku elektrycznego w przypadku pacjenta pediatrycznego jest rzadkością, może się jednak zdarzyć i musimy być tego świadomi.
Gdzie szukać AED?
Istnieje coraz więcej miejsc, w których znajduje się publicznie dostępne AED. Warto dowiedzieć się, czy w najbliższym sąsiedztwie znajduje się jakiś, bo może okazać się, że mamy go bardzo blisko miejsca zamieszkania. Na przykład z dużym prawdopodobieństwem znajdzie się w najbardziej uczęszczanych miejscach takich jak dworce, lotniska, galerie handlowe, czy budynki użyteczności publicznej. Warto też skorzystać z pomocy jednej z map AED lub aplikacji, które zawierają zgłoszone lokalizacje. Jest to najszybsza i najprostsza metoda, by w razie konieczności szybko znaleźć urządzenie.
Jeżeli chcesz, aby AED znalazło się w Twojej okolicy, sprawdź, jak to zrobić.
