AED, czyli automatyczny defibrylator zewnętrzny, jest przenośnym urządzeniem służącym do defibrylacji. W określonej sytuacji może przywrócić prawidłowy rytm serca u osoby, u której wystąpiło nagłe zatrzymanie krążenia. To prawdopodobnie już wiesz. Ale czy domyślasz się, jak działa AED i kiedy należy go użyć?
Co to jest defibrylator?
Najprostsza definicja jest taka: defibrylator jest urządzeniem, które na żądanie wyzwala impuls elektryczny o odpowiedniej energii wyrażonej w dżulach (J). W automatycznym defibrylatorze proces rozpoznawania rytmu serca i decyzja o konieczności defibrylacji zachodzą zupełnie bez udziału operatora. Dopasowanie energii również zachodzi automatycznie i jest zależne od tego, czy do urządzenia podpięte są elektrody dla dorosłego, czy dla dziecka oraz z jakiego protokołu korzysta defibrylator np. dla dorosłych może być to energia 150 J, 200 J, 360 J, a dla dzieci: 50 J. Jedynie samo wyzwolenie impulsu musi zostać wykonane przez wciśnięcie przycisku.
Z obsługą AED poradzi sobie każdy
Defibrylator AED jest bardzo prosty w obsłudze, ale to jednocześnie niezwykle zaawansowane technologicznie urządzenie, które bardzo dokładnie analizuje rytm serca osoby poszkodowanej. Jeżeli zostanie wykryty jeden z rytmów defibrylacyjnych – migotanie komór (VF) lub częstoskurcz komorowy bez tętna (VT) – system powiadamia o tym komendą głosową oraz instruuje, jakie czynności należy wykonywać. Jeżeli natomiast nie ma potrzeby wyzwolenia impulsu, AED wspomaga proces resuscytacji, informując ratownika o czynnościach, jakie ten powinien prowadzić zgodnie z algorytmem BLS (ang. Basic Life Support, podstawowe zabiegi resuscytacyjne).
Kurs pierwszej pomocy z obsługą AED nie jest konieczny do obsługi urządzenia. Mimo to warto przejść kurs BLS + AED, aby móc szybciej i pewniej skorzystać z przyrządu. Instrukcje podłączenia zestawu oraz komendy głosowe wydawane przez asystenta są na tyle czytelne i intuicyjne, że z podłączeniem poradzi sobie nawet osoba, która ma kontakt z AED po raz pierwszy.
Przeczytaj też: jak prowadzić RKO z użyciem AED?.
Uwaga! Defibrylacja!
Pomiędzy elektrodami umieszczonymi na klatce piersiowej (u małych dzieci na klatce piersiowej i plecach) przechodzi impuls elektryczny o odpowiedniej energii. Na jego drodze musi znaleźć się mięsień sercowy, dlatego istotne jest takie przyklejenie elektrod, by serce znalazło się pomiędzy nimi. Wyzwolona energia prowadzi do zniesienia nieprawidłowej elektrycznej czynności serca. Po defibrylacji należy obowiązkowo podjąć resuscytację (co najmniej uciski klatki piersiowej z częstotliwością 100-120/min), by przywrócić rytm serca. Defibrylacja wykonana w czasie do 1 minuty od utraty przytomności jest w 90% skuteczna, do 5 min – w 50%, a do 7 min – w 30%. W ciągu kilku minut migotanie komór przechodzi w asystolię, czyli brak czynności elektrycznej serca.
Kiedy należy użyć AED?
Automatyczny defibrylator zewnętrzny powinien być wykorzystany w każdej sytuacji nagłego zatrzymania krążenia. WAŻNE — Bez znaczenia jest mechanizm, w jakim do niego doszło. AED może być również wykorzystane u osoby nieprzytomnej, za to z zachowaną akcją serca. W takim wypadku będzie monitorowało rytm i w razie zatrzymania krążenia lub wystąpienia rytmu defibrylacyjnego poinformuje o tym osobę udzielającą pierwszej pomocy. To urządzenie bardzo przydatne, uniwersalne i w pełni zautomatyzowane, właśnie po to, by użytkownik nie musiał zastanawiać się nad tym, czy uruchomić je, czy nie.
AED jest też sprzętem bardzo bezpiecznym w obsłudze i nie można nim „samemu się przypadkiem zdefibrylować”. Jeżeli system wykryje, że ktoś dotyka poszkodowanego, analiza rytmu i uwolnienie energii nie zostaną wykonane do czasu, aż będzie można przeprowadzić bezpieczną defibrylację. Więcej na temat bezpieczeństwa użytkowania AED przeczytasz w osobnym artykule.
lic. rat. med. Jerzy A. Kozłowski
Bibliografia:
Anders, J.: Wytyczne resuscytacji. Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u osób dorosłych oraz automatyczna defibrylacja zewnętrzna, Polska Rada Resuscytacji, Kraków (2015) s. 104-121.
